Ο πλανήτης μας είναι ένας ενιαίος τόπος, για κάθε μορφή ζωής, η οποία έχει βρει στην Γη τις απαραίτητες συνθήκες και προϋποθέσεις για την ανάπτυξη και εξέλιξη της, μέσα στο πέρασμα των αιώνων. Ο άνθρωπος δεν είναι παρά ένας πολύ κρίκος της τεράστιας αλυσίδας, η οποία συμπληρώνεται από χιλιάδες άλλα είδη. Αν ένας χώρος τόσο περιορισμένος όσο ο πλανήτης σφύζει από ζωή και μάλιστα από τόσες πολλές διαφορετικές μορφές ζωής, γιατί το απέραντο σύμπαν να είναι ερημικό και να μας δίνει την αίσθηση ότι είμαστε μόνοι; Η άποψη ότι το σύμπαν δημιουργήθηκε μόνο για εμάς φαντάζει πολύ εγωιστική. Είναι δυνατόν τα δισεκατομμύρια δισεκατομμυρίων άστρων που βρίσκονται διάσπαρτα εκεί έξω να δημιουργήσουν και να συντηρήσουν ζωή; Ασφαλώς! Υπάρχουν δύο πολύ σημαντικοί παράγοντες οι οποίοι συνηγορούν στην άποψη αυτή. Πρώτον, υπάρχει ένας πολύ μεγάλος αριθμός πλανητών, που θα μπορούσαν να έχουν ευνοϊκές συνθήκες για την δημιουργία και την ανάπτυξη ζωής. Δεύτερον, θεωρείται εξαιρετικά μεγάλη η ηλικία του σύμπαντος, η οποία αγγίζει τα 13 δισεκατομμύρια χρόνια , σε σχέση με την ηλικία της ζωής στον πλανήτης μας. Ας αναλογιστούμε μόνον το παράδειγμα που ακολουθεί: αν συμπιέσουμε τον χρόνο από την εμφάνιση της ζωής στον πλανήτη μας στο χρονικό διάστημα των 365 ημερών που διαρκεί ένα γήινο έτος, τότε η δική μας εμφάνιση σαν είδος, δεν έγινε παρά μόνο 1 ώρα πριν την λήξη αυτού του υποθετικού έτους.
Παρά τις ανωτέρω αμφισβητήσεις όμως, το ερώτημα παραμένει: Είμαστε πράγματι μόνοι; Και δυστυχώς το μοναδικό στοιχείο που διαθέτουμε ως τώρα για την παρουσία εξωγήινης ζωής είναι η απουσία της. Ασφαλώς όμως δεν πρέπει η απουσία της παρουσίας να αποτελεί απόδειξη ανυπαρξίας. Το μόνο βέβαιο στην όλη ιστορία είναι ο ότι ο άνθρωπος θα συνεχίσει την αναζήτηση, αφού η δίψα για γνώση και η διαρκής αναζήτηση είναι στοιχεία της φύσης του και του χαρακτήρα του.
Οι προσπάθειες μας μέχρι σήμερα για να έρθουμε σε επαφή με κάποιο εξωγήινο πολιτισμό ή να εντοπίσουμε κάποια ίχνη του έχουν αποβεί άκαρπες και μάταιες. Αν πράγματι υπάρχουν εξωγήινα όντα με νοημοσύνη, τότε θα είχαν φτάσει στη Γη και θα τους “βλέπαμε”. Όμως κάτι τέτοιο δεν έχει συμβεί. Ας υποθέσουμε ακόμα ότι οι εξωγήινοι δεν μπορούν να φτάσουν στον πλανήτη μας. Αλλά γιατί δεν τους ακούμε; έστω και από απόσταση; Εδώ υπεισέρχεται ένα ερώτημα του Ενρίκο Φέρμι (γνωστό ως το παράδοξο του Φέρμι) όπου μέσα σε τρεις λέξεις κατάφερε να εντάξει και να περιγράψει τους προβληματισμούς και τις απορίες ολόκληρης της ανθρωπότητας “ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΟΛΟΙ;”
Θα προσπαθήσουμε να δώσουμε μερικές απαντήσεις για το παράδοξο του Φέρμι και τον προβληματισμό στην ύπαρξη της εξωγήινης νοημοσύνης. Είναι ένα μικρό αλλά πολύ αντιπροσωπευτικό δείγμα από τις πολλές απαντήσεις που δίνονται στο βιβλίο του Steven Web “ Where is everybody ?” και απαντούν σε 3 υποθέσεις.
1. Βρίσκονται ανάμεσά μας.
2. Η αλήθεια βρίσκεται εκεί έξω.
3. Σιγά μην υπάρχουν εξωγήινοι!
Εξωγήινοι , ουγγρικής καταγωγής.
Μεταξύ σοβαρού και αστείου ήταν η πρώτη εξήγηση που προτάθηκε , από ένα φίλο του Φέρμι τον Λίο Σίλαρντ. Σύμφωνα με αυτή την εξήγηση, Αρειανοί πριν από εκατομμύρια χρόνια εγκατέλειψαν τον πλανήτη τους και μετοίκησαν στη Γη, βρίσκοντας σαν τόπο διαμονής την σημερινή Ουγγαρία. Η αφομοίωση τους από τους ανθρώπους εκείνης της εποχής υπήρξε τέλεια, αφού πιθανή αναγνώριση ξένων από τις βάρβαρες φυλές που κατοικούσαν την περιοχή θα θεωρείτο ως εισβολή, με απρόβλεπτες συνέπειες για το είδος τους. Γιατί όμως οι εξωγήινοι να είναι Ούγγροι; Πρώτον, λόγω της γλώσσας τους. Τα ουγγρικά δεν έχουν καμιά απολύτως σχέση με τις υπόλοιπες ινδοευρωπαϊκές γλώσσες. Αλλά μήπως έχουν τα φιλανδικά ή τα εσθονικά; Δεύτερον, ένα διακριτικό των “εξωγήινων Ούγγρων” είναι η εξαιρετική τους ευφυΐα που πραγματικά συχνά ξεπερνά τον αντίστοιχο μέσο όρο της ανθρώπινης νοημοσύνης. Ένα ιδιαίτερο παράδειγμα λαμπρού επιστήμονα είναι ο John von Neumann, αλλά και άλλοι οι οποίοι κατά την διάρκεια του 20ου αιώνα απέδειξαν την ευστροφία τους και την ευφυΐα τους. Μάλιστα για τον Neumann λέγεται το εξής παράδοξο: ότι ήταν παρών σε πολλά αυτοκινητιστικά δυστυχήματα από τα οποία κατάφερνε πάντα να διαφεύγει τον κίνδυνο χωρίς το παραμικρό ίχνος τραυματισμού ή ακόμα και απλής γρατσουνιάς. Παράδειγμα ύπαρξης εξωγήινης ζωής με υπερφυσικές δυνατότητες ή απόδειξη για την ύπαρξη ενός κακού οδηγού ακόμα;
Αλήθεια, είδα UFO.
Είναι πάρα πολλοί αυτοί που ισχυρίζονται ότι έχουν δει στον ουρανό παράξενα αντικείμενα. Κάποιοι από αυτούς πιστεύουν ότι πράγματι είδαν UFO και κάποιοι άλλοι σκεπτόμενοι ορθολογιστικά, προσπαθούν να εξηγήσουν λογικά το φαινόμενο βασιζόμενοι στα άπειρα φαινόμενα που παρουσιάζονται στο νυκτερινό ουρανό.
Στις περισσότερες των περιπτώσεων θέασης UFO έχει δοθεί κάποια λογική εξήγηση. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις ανεξιχνίαστες και ανεξήγητες. Είναι άραγε σκάφη εξωγήινων ή πρόκειται για απλές λάμψεις στον ουρανό; Τόσο η θέαση παράξενων διαστημοπλοίων όσο και οι ισχυρισμοί ορισμένων για προσωπική επαφή με τους εξωγήινους είναι προβληματικές, καθώς και στις δύο περιπτώσεις εξωγήινοι και UFO υπήρχαν, αλλά χωρίς αποδείξεις.
Μήπως καταγόμαστε από εξωγήινους;
Η προέλευση και κυρίως ο μηχανισμός που ανέδειξε την ζωή στη Γη, αποτελεί ένα μεγάλο αίνιγμα και άλυτο γρίφο ακόμα, για τους επιστήμονες. Είναι δυνατό όλα τα όντα να έχουν μια κοινή καταγωγή, από εξωγήινη προέλευση; Στην ερώτηση δίνει απάντηση η θεωρία της πανσπερμίας , με σοβαρές όμως αμφισβητήσεις και αντίλογο, αφού μεταφέρει το πρόβλημα της προέλευσης της ζωής έξω από τα πλανητικά μας σύνορα.
Πολλοί επιστήμονες έχουν ενστερνιστεί την άποψη ότι η ζωή ξεκίνησε στον Άρη και μεταφέρθηκε στη Γη με την μορφή μικροβίων που υπήρχαν σε μετεωρίτες.
Ο σκεπτικισμός όμως της συγκεκριμένης άποψης παραμένει έντονος, ακόμα και αν οι συνθήκες στον Άρη που επικρατούσαν παλαιότερα, θα μπορούσαν να ευνοήσουν την ανάπτυξη ζωής.
Οι Κρικ και Οργκελ πρότειναν το 1973 την θεωρία της “κατευθυνόμενης πανσπερμίας”, σύμφωνα με την οποία, ένας αρχαίος εξελιγμένος εξωγήινος πολιτισμός, έστειλε επιλεκτικά την ζωή σε πλανήτες, όπου θα ήταν δυνατόν να αναπτυχθεί, είτε για λόγους μεγάλης καταστροφής που θα έπληττε τον πολιτισμό τους είτε απλά για την δημιουργία αποικιών στο σύμπαν. Η παραπάνω πρόταση αποτελεί ένα εξαιρετικό συνδυασμό σύζευξης της θεωρίας της πανσπερμίας και ευφυΐας, που αν ισχύει τότε είμαστε όλοι απόγονοι των εξωγήινων.
Οι φίλοι μας τα ζώα.
Το 1973 επίσης, ο Τζον Μπελ, πρότεινε την υπόθεση του ζωολογικού κήπου. Αυτή λέει απλά ότι οι εξωγήινοι μας αντιμετωπίζουν σαν είδος προς εξαφάνιση. Το σημείο αναφοράς της θεωρίας είναι ότι αν πράγματι υπάρχει εξωγήινη νοημοσύνη, τότε κάποιος πρέπει να είναι ο ηγέτης και να ελέγχει το σύμπαν. Οι άνθρωποι αφήνουν ελάχιστο χώρο στα άλλα είδη του πλανήτη μας για να εξελιχθούν και να αναπτυχθούν. Έτσι ακριβώς και οι εξωγήινοι που βρίσκονται στον πλανήτη μας δεν επεμβαίνουν αλλά παρατηρούν. Για αυτούς η Γη δεν αποτελεί παρά ένα μικρό ζωολογικό κήπο η ισορροπία του οποίου δεν πρέπει να διαταραχθεί.
Πρόκειται για μια πολύ ανθρωποκεντρική ιδέα που ακόμα και αν αληθεύει δεν έχουμε την ικανότητα να την ερευνήσουμε. Στο κάτω – κάτω είμαστε τόσο ξεχωριστοί ώστε να αξίζουμε της προσοχής και της προστασίας των εξωγήινων;
Μεταξύ σοβαρού και αστείου ήταν η πρώτη εξήγηση που προτάθηκε , από ένα φίλο του Φέρμι τον Λίο Σίλαρντ. Σύμφωνα με αυτή την εξήγηση, Αρειανοί πριν από εκατομμύρια χρόνια εγκατέλειψαν τον πλανήτη τους και μετοίκησαν στη Γη, βρίσκοντας σαν τόπο διαμονής την σημερινή Ουγγαρία. Η αφομοίωση τους από τους ανθρώπους εκείνης της εποχής υπήρξε τέλεια, αφού πιθανή αναγνώριση ξένων από τις βάρβαρες φυλές που κατοικούσαν την περιοχή θα θεωρείτο ως εισβολή, με απρόβλεπτες συνέπειες για το είδος τους. Γιατί όμως οι εξωγήινοι να είναι Ούγγροι; Πρώτον, λόγω της γλώσσας τους. Τα ουγγρικά δεν έχουν καμιά απολύτως σχέση με τις υπόλοιπες ινδοευρωπαϊκές γλώσσες. Αλλά μήπως έχουν τα φιλανδικά ή τα εσθονικά; Δεύτερον, ένα διακριτικό των “εξωγήινων Ούγγρων” είναι η εξαιρετική τους ευφυΐα που πραγματικά συχνά ξεπερνά τον αντίστοιχο μέσο όρο της ανθρώπινης νοημοσύνης. Ένα ιδιαίτερο παράδειγμα λαμπρού επιστήμονα είναι ο John von Neumann, αλλά και άλλοι οι οποίοι κατά την διάρκεια του 20ου αιώνα απέδειξαν την ευστροφία τους και την ευφυΐα τους. Μάλιστα για τον Neumann λέγεται το εξής παράδοξο: ότι ήταν παρών σε πολλά αυτοκινητιστικά δυστυχήματα από τα οποία κατάφερνε πάντα να διαφεύγει τον κίνδυνο χωρίς το παραμικρό ίχνος τραυματισμού ή ακόμα και απλής γρατσουνιάς. Παράδειγμα ύπαρξης εξωγήινης ζωής με υπερφυσικές δυνατότητες ή απόδειξη για την ύπαρξη ενός κακού οδηγού ακόμα;
Αλήθεια, είδα UFO.
Είναι πάρα πολλοί αυτοί που ισχυρίζονται ότι έχουν δει στον ουρανό παράξενα αντικείμενα. Κάποιοι από αυτούς πιστεύουν ότι πράγματι είδαν UFO και κάποιοι άλλοι σκεπτόμενοι ορθολογιστικά, προσπαθούν να εξηγήσουν λογικά το φαινόμενο βασιζόμενοι στα άπειρα φαινόμενα που παρουσιάζονται στο νυκτερινό ουρανό.
Στις περισσότερες των περιπτώσεων θέασης UFO έχει δοθεί κάποια λογική εξήγηση. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις ανεξιχνίαστες και ανεξήγητες. Είναι άραγε σκάφη εξωγήινων ή πρόκειται για απλές λάμψεις στον ουρανό; Τόσο η θέαση παράξενων διαστημοπλοίων όσο και οι ισχυρισμοί ορισμένων για προσωπική επαφή με τους εξωγήινους είναι προβληματικές, καθώς και στις δύο περιπτώσεις εξωγήινοι και UFO υπήρχαν, αλλά χωρίς αποδείξεις.
Μήπως καταγόμαστε από εξωγήινους;
Η προέλευση και κυρίως ο μηχανισμός που ανέδειξε την ζωή στη Γη, αποτελεί ένα μεγάλο αίνιγμα και άλυτο γρίφο ακόμα, για τους επιστήμονες. Είναι δυνατό όλα τα όντα να έχουν μια κοινή καταγωγή, από εξωγήινη προέλευση; Στην ερώτηση δίνει απάντηση η θεωρία της πανσπερμίας , με σοβαρές όμως αμφισβητήσεις και αντίλογο, αφού μεταφέρει το πρόβλημα της προέλευσης της ζωής έξω από τα πλανητικά μας σύνορα.
Πολλοί επιστήμονες έχουν ενστερνιστεί την άποψη ότι η ζωή ξεκίνησε στον Άρη και μεταφέρθηκε στη Γη με την μορφή μικροβίων που υπήρχαν σε μετεωρίτες.
Ο σκεπτικισμός όμως της συγκεκριμένης άποψης παραμένει έντονος, ακόμα και αν οι συνθήκες στον Άρη που επικρατούσαν παλαιότερα, θα μπορούσαν να ευνοήσουν την ανάπτυξη ζωής.
Οι Κρικ και Οργκελ πρότειναν το 1973 την θεωρία της “κατευθυνόμενης πανσπερμίας”, σύμφωνα με την οποία, ένας αρχαίος εξελιγμένος εξωγήινος πολιτισμός, έστειλε επιλεκτικά την ζωή σε πλανήτες, όπου θα ήταν δυνατόν να αναπτυχθεί, είτε για λόγους μεγάλης καταστροφής που θα έπληττε τον πολιτισμό τους είτε απλά για την δημιουργία αποικιών στο σύμπαν. Η παραπάνω πρόταση αποτελεί ένα εξαιρετικό συνδυασμό σύζευξης της θεωρίας της πανσπερμίας και ευφυΐας, που αν ισχύει τότε είμαστε όλοι απόγονοι των εξωγήινων.
Οι φίλοι μας τα ζώα.
Το 1973 επίσης, ο Τζον Μπελ, πρότεινε την υπόθεση του ζωολογικού κήπου. Αυτή λέει απλά ότι οι εξωγήινοι μας αντιμετωπίζουν σαν είδος προς εξαφάνιση. Το σημείο αναφοράς της θεωρίας είναι ότι αν πράγματι υπάρχει εξωγήινη νοημοσύνη, τότε κάποιος πρέπει να είναι ο ηγέτης και να ελέγχει το σύμπαν. Οι άνθρωποι αφήνουν ελάχιστο χώρο στα άλλα είδη του πλανήτη μας για να εξελιχθούν και να αναπτυχθούν. Έτσι ακριβώς και οι εξωγήινοι που βρίσκονται στον πλανήτη μας δεν επεμβαίνουν αλλά παρατηρούν. Για αυτούς η Γη δεν αποτελεί παρά ένα μικρό ζωολογικό κήπο η ισορροπία του οποίου δεν πρέπει να διαταραχθεί.
Πρόκειται για μια πολύ ανθρωποκεντρική ιδέα που ακόμα και αν αληθεύει δεν έχουμε την ικανότητα να την ερευνήσουμε. Στο κάτω – κάτω είμαστε τόσο ξεχωριστοί ώστε να αξίζουμε της προσοχής και της προστασίας των εξωγήινων;
Πόσο διαρκεί ένα ταξίδι μέχρι τη Γη;
Η πιο λογική απάντηση στο παράδοξο του Φέρμι είναι ότι τα ταξίδια στα άστρα είναι ουσιαστικά αδύνατα, καθώς οι μεταξύ τους αποστάσεις είναι τεράστιες. Εκείνο βέβαια που αποτρέπει την πραγματοποίηση ενός τέτοιου εγχειρήματος, δεν είναι ή έλλειψη τεχνολογικών μέσων (άλλωστε πολλές χώρες έχουν αποτολμήσει διαστημικές αποστολές), αλλά ο χρόνος. Με ποιο τρόπο ο άνθρωπος θα ήταν ικανός να νικήσει τον χρόνο, ώστε να ταξιδέψει στο διάστημα και να το εξερευνήσει. Δείτε το παράδειγμα που ακολουθεί και θα καταλάβετε.
Το φως (ή καλύτερα μια δέσμη φωτονίων) η οποία ξεκινά από τον Εγγύτατo του Κενταύρου (που είναι το πιο κοντινό άστρο στον Ήλιο μας), χρειάζεται 4,22 χρόνια για να καλύψει την απόσταση αυτή έχοντας ταχύτητα την ταχύτητα του φωτός που ισούται με 299.742.458 χλμ/δευτ. (1c). Αν για παράδειγμα το Voyager I είχε κατεύθυνση τον Εγγύτατο του Κενταύρου θα έφτανε στον προορισμό του μετά από 73.000 χρόνια αφού κινείται μόνο με ταχύτητα ίση με 0,000085c. Θα χρειαζόταν πολλές λοιπόν ανθρώπινες γενιές που θα ήταν επιβάτες σε ένα διαστημικό σκάφος για να επιτευχθεί ένα τέτοιο ταξίδι.
Τα εμπόδια που υπάρχουν, τεχνικά, οικονομικά, επιστημονικά και πολιτιστικά δυσκολεύουν τον άνθρωπο και ίσως και κάποιο εξωγήινο πολιτισμό να αποτολμήσει μια τέτοια προσπάθεια και να καταφέρει να δει την αποστολή του μάλιστα να επιστρέφει.
Μήπως έχουμε μεγάλη ιδέα για το είδος μας;
Γιατί θεωρούμε ότι η πρώτη επιλογή των εξωγήινων θα ήταν να επισκεφτούν τη Γη;
Πιθανότατα στο σύμπαν να υπάρχουν μέρη πολύ πιο ελκυστικά από τη Γη μας, ώστε να αποφασίσει κάποιος να τα επισκεφτεί. Αν κάποιος εξωγήινος πολιτισμός διαθέτει αναπτυγμένη τεχνολογία, η επιλογή του κάλλιστα μπορεί να είναι να “γυρίζει αλητεύοντας” σ΄ όλο το σύμπαν, δημιουργώντας ταυτόχρονα αποικίες παρά να αρκεστεί στην εξερεύνηση και μετοίκηση του σε ένα μόνο πλανήτη. Με τον τρόπο αυτό θα ήταν δυνατό να ταξιδεύει από το ένα άστρο στο άλλο, παίρνοντας ενέργεια από αυτό πριν καταλήξει σε ένα άστρο κόκκινο γίγαντα ή ένα σουπερνόβα
Γιατί λοιπόν θα επέλεγε το ηλιακό μας σύστημα και τον Ήλιο μας, όταν υπάρχουν παντού και πολλά μάλιστα άστρα, φασματικού τύπου Ο5 .(άστρα που ανήκουν σε αυτό το φασματικό τύπο έχουν επιφανειακή τους θερμοκρασία που αγγίζει τους 30.000 °C) και αποδίδουν 800.000 φορές περισσότερη ενέργεια από τον Ήλιο μας.
Που να πάμε τώρα εκεί πέρα…
Προβλήματα οικονομικής φύσης μπορεί να ταλανίζουν και “αυτούς” όπως κι εμάς άλλωστε, μαζί με ένα γενικότερο κλίμα ωχαδελφισμού και απάθειας. Αλήθεια πότε πέρασαν 38 χρόνια από την μέρα που ο άνθρωπος πάτησε το πόδι του στη Σελήνη; 38 χρόνια και είμαστε ακόμα εδώ, χωρίς σχεδόν καμία άλλη προσπάθεια για επανδρωμένη αποστολή στο διάστημα, έστω στους κοντινούς πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος.
Γιατί; θα μπορούσε ποτέ αυτό να αλλάξει;
Ο άνθρωπος βέβαια κάποια στιγμή θα θελήσει να επεκταθεί και σε άλλους πλανήτες. Τίποτα όμως προς το παρόν δεν τον ωθεί να προβεί σε μια τόσο επικίνδυνη και πολυδάπανη ταυτόχρονα ενέργεια. Μόνο αν υπήρχε άμεσος κίνδυνος που θα απειλούσε την ύπαρξη του ανθρώπινου γένους, όπως η πρόσκρουση ενός μετεωρίτη, ή η έκρηξη κάποιου ηφαιστείου ή ακόμα η δραματική επιδείνωση των κλιματικών συνθηκών, θα μπορούσαν να οδηγήσουν τον άνθρωπο στην αναζήτηση ενός νέου πλανήτη όπου θα μετοικούσε και παράλληλα θα διασφάλιζε την διαιώνιση του είδους του.
Μέχρι όμως να αισθανθούμε την απειλή του αφανισμού θα παρατείνουμε την παραμονή μας στη Γη. Μήπως με τον ίδιο τρόπο αντιδρούν και οι εξωγήινοι;
Over, μας ακούει κανείς;….
Παραδεχόμαστε λοιπόν ότι πράγματι υπάρχουν εξωγήινοι πολιτισμοί και τα διαστρικά ταξίδια είναι αδύνατα λόγω των τεραστίων αποστάσεων, άρα το γεγονός ότι δεν τους έχουμε δει φαίνεται λογικό. Γιατί δεν τους ακούμε όμως: Ασφαλώς και δεν έχουν να φοβηθούν τίποτα ή να χάσουν κάτι στην προσπάθεια τους για επικοινωνία μαζί μας, σε αντίθεση μάλιστα θα γνώριζαν ένα “εξελιγμένο” πολιτισμό.
Αυτό που σίγουρα δεν είμαστε θέση να γνωρίζουμε είναι το επίπεδο της τεχνολογικής τους εξέλιξης και ικανότητας και μόνο υποθέσεις μπορούμε να κάνουμε, καθώς τα στοιχεία που διαθέτουμε είναι μηδενικά. Αν έχουν αναπτύξει κάποια τεχνολογία και τον τρόπο με τον οποίο θα επέλεγαν να μεταδώσουν τα σήματα τους δεν είμαστε σε θέση να τον γνωρίζουμε. Άρα, δεν ξέρουμε πώς να τους ακούσουμε.
SETI
Από τότε που ξεκίνησε η έρευνα του SETI (Search for Extra Terrestrial Intelligence) ένας τεράστιος όγκος δεδομένων και πληροφοριών έχει συλλεχθεί και επεξεργαστεί. Ο οποιοσδήποτε θα έθετε την εύλογο ερώτηση; μα καλά σε όλες αυτές τις πληροφορίες δεν υπάρχει το “σημάδι” ενός εξωγήινου πολιτισμού;
Είναι αρκετές οι φορές που οι αισθητήρες του SETI έχουν ξεγελαστεί από σήματα, που έχουν γήινη προέλευση, προερχόμενα είτε από κινητά τηλέφωνα, είτε από τα ραντάρ κάποιων στρατιωτικών συσκευών. Οι επιστήμονες βέβαια που επεξεργάζονται τα σήματα έχουν την ικανότητα να τα ξεχωρίσουν και να αναγνωρίσουν τις πηγές εκπομπής τους. Υπάρχουν όμως και κάποιες εξαιρέσεις για τις οποίες οι επιστήμονες ψάχνουν ακόμα να δώσουν απαντήσεις. Μεγαλύτερο ενδιαφέρον όμως, παρουσιάζει το μυστήριο όπου κάθε φορά που οι επιστήμονες στρέφουν τα τηλεσκόπιά τους στην κατεύθυνση από την οποία προήλθε το προηγούμενο σήμα, αυτό να μην επαναλαμβάνεται.
Οι πιο αισιόδοξοι πιστεύουν και ελπίζουν ότι αν κάποιος εξωγήινος πολιτισμός αποφασίσει κάποτε να έλθει σε επικοινωνία μαζί μας, τότε τα σήματα του θα είναι τόσο ευδιάκριτα και σαφή, ώστε να μην υπάρξει καμία αμφισβήτηση για την προέλευσή τους.
1+1=2, Είμαστε σίγουροι γι΄ αυτό;
Αδιαμφισβήτητα, τα μαθηματικά κατέχουν εξέχουσα θέση στη ζωή μας και στις δραστηριότητές μας. Επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τα πράγματα, ακόμα και την εξέλιξή μας. Μάλιστα, κάποιοι τους προσδίδουν έναν ιδανικό χαρακτήρα, ικανό να μας ανοίξει το δρόμο προς την απόλυτη αλήθεια.
Μια άλλη άποψη όμως «προσγειώνει» τα μαθηματικά στη σφαίρα του ανθρώπινου, θεωρώντας ότι δεν είναι τίποτε περισσότερο από μια εφεύρεση του μυαλού και μέρος του πολιτισμού μας. Με άλλα λόγια, πρόκειται για μια σύμβαση, σκοπός της οποίας είναι να εξυπηρετήσει τις ανάγκες της ανθρωπότητας.
Εάν ισχύει κάτι τέτοιο, τότε οι εξωγήινοι πολιτισμοί ενδέχεται να έχουν αναπτύξει διαφορετικά μαθηματικά, σύμφωνα με τις συνθήκες του περιβάλλοντός τους, τις ανάγκες τους και τον τρόπο ζωής τους. Ίσως τα «εξωγήινα» μαθηματικά να βασίζονται περισσότερο στα σχήματα και στα μεγέθη, παρά στους αριθμούς. Μήπως όμως τελικά τα μαθηματικά των ανθρώπων είναι τα μοναδικά που οδηγούν στην ανάπτυξη της τεχνολογίας;
Δεν θέλουν καμιά επαφή μαζί μας.
Ένα από τα μεγαλύτερα παράδοξα που αφορούν στην ύπαρξη της εξωγήινης νοημοσύνης είναι το γεγονός ότι εμείς οι άνθρωποι θεωρούμε δεδομένη την επιθυμία των εξωγήινων να επικοινωνήσουν μαζί μας. Πώς όμως είμαστε τόσο σίγουροι γι’ αυτό, όταν δεν ξέρουμε πώς σκέφτονται και πώς αντιδρούν;
Υπάρχουν πραγματικά άπειροι λόγοι που θα κρατούσαν τους εξωγήινους πολιτισμούς μακριά μας. Ο φόβος είναι ένας από αυτούς. Στις κινηματογραφικές ταινίες, οι εξωγήινοι παρουσιάζονται ως εισβολείς που σκορπούν τον τρόμο και τον πανικό στους δρόμους των μεγαλουπόλεων της Γης. Μια ανάλογη ανησυχία μπορεί να τους διακατέχει και αυτούς.
Ταυτόχρονα, υποθέτουμε ότι η ύπαρξη εξωγήινης νοημοσύνης θα συνοδευόταν οπωσδήποτε από την επιθυμία για αναζήτηση ζωής στο υπόλοιπο σύμπαν. Αυτό όμως ενδέχεται να αποτελεί ένα από τα ξεχωριστά χαρακτηριστικά μόνο των ανθρώπων. Η συνεχής δίψα για γνώση και η ανάγκη για επικοινωνία δεν πρέπει να θεωρούνται δεδομένες και για τους εξωγήινους.
Τέλος, δεν πρέπει να απορρίπτουμε το ενδεχόμενο να είναι απλώς αδιάφοροι απέναντί μας. Εάν υπάρχουν, θα πρέπει να έχουν εξαιρετικά προχωρημένο πολιτισμό και δεν θα περιμένουν να μάθουν κάτι καινούργιο από εμάς. Μόνο η θρησκεία, η τέχνη και τα έθιμά μας θα τους ενδιέφεραν πραγματικά. Αλλά και πάλι, είναι δυνατόν να επικρατεί τέτοια καθολική αδιαφορία; Γίνεται κανένας από τους εξωγήινους πολιτισμούς που υπάρχουν εκεί έξω να μη θέλει να επικοινωνήσει;
Έχουμε λάθος αντίληψη και δίνουμε διαφορετική ερμηνεία.
Γνωρίζουμε άραγε την αλήθεια των πραγμάτων; Εξηγούμε σωστά τα φαινόμενα που συμβαίνουν τριγύρω μας; Μια απάντηση στο παράδοξο του Φέρμι μπορούμε να δώσουμε, εάν εικάσουμε ότι ο άνθρωπος έχει κάνει κάπου λάθος στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεται το σύμπαν, για παράδειγμα.
Μια πρώτη πρόταση είναι ότι οι εξωγήινοι διαφέρουν ριζικά από εμάς. Εμείς, για παράδειγμα, χρησιμοποιούμε τη γλώσσα για να επικοινωνήσουμε.
Οι εξωγήινοι ίσως επικοινωνούν με τηλεπάθεια! Μια άλλη εξήγηση –η οποία βασίζεται περισσότερο στην κβαντομηχανική– είναι αυτή που προτείνει τα παράλληλα σύμπαντα. Ένας παρατηρητής στο σύμπαν Α πειραματίζεται και συμπεραίνει τα ακριβώς αντίθετα από τον παρατηρητή που βρίσκεται στο σύμπαν Β. Βασική κατάληξη όλων αυτών είναι η ύπαρξη άπειρων παράλληλων συμπάντων, τα πλάσματα των οποίων αδυνατούν να συναντηθούν.
Υπάρχουμε γιατί μιλάμε;
Είναι ο άνθρωπος το μοναδικό είδος (από τα 50 δισεκατομμύρια που έχουν υπάρξει) που έχει αναπτύξει τη γλώσσα; Αν ναι, τότε ίσως να μην είμαστε οι μόνοι που μιλούν στη Γη, αλλά σε ολόκληρο το σύμπαν. Είναι γεγονός ότι η γλώσσα αποτελεί εργαλείο προόδου και κοινωνικότητας, με πιο απλά λόγια πρόκειται για ένα μέσο επικοινωνίας. Βέβαια, και τα ζώα επικοινωνούν μεταξύ τους. Μιλούν όμως;
Όταν ένας σκύλος γαυγίζει, θα μπορούσε όντως να μας μιλάει. Εμείς όμως αδυνατούμε να καταλάβουμε και ταυτόχρονα πέφτουμε σε μια αναπόφευκτη παγίδα. Τείνουμε να σκεφτόμαστε τα πάντα ανθρωπομορφικά και να τα εξηγούμε σύμφωνα με τα δικά μας μέτρα και σταθμά.
Ακούμε το σκύλο να γαυγίζει και εμείς αναρωτιόμαστε αν μιλάει. Αν μιλούσε όμως, πολύ απλά δεν θα ήταν σκύλος! Μπορεί όμως να ακούει ήχους, τους οποίους εμείς δεν ακούμε και να εντοπίζει μυρωδιές που εμείς ούτε καν διανοούμαστε πως υπάρχουν. Η βιοποικιλότητα βασίζεται στα μοναδικά χαρακτηριστικά κάθε είδους, που του επιτρέπουν να εξελιχθεί και να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες. Ο έναρθρος λόγος είναι αυτό το χαρακτηριστικό στοιχείο του είδους μας. Αν κάποια μέρα επισκεφθούμε κάποιον άλλο κόσμο, τότε είναι πολύ πιθανό να βρεθούμε αντιμέτωποι με έναν εξωγήινο πολιτισμό με ξεχωριστά χαρακτηριστικά. Μπορεί όμως να μη διαθέτει ότι εμείς: τη γλώσσα. Και προφανώς, πρώτα από όλα η ικανότητα για επικοινωνία είναι απαραίτητη για την ίδια την επικοινωνία.
Δεν έχω αυτοκίνητο καρδιά μου….
Εάν κάποιος εξωγήινος πολιτισμός ήθελε να επικοινωνήσει μαζί μας, θα χρειαζόταν τα απαραίτητα μέσα για να το επιτύχει. Ακόμα όμως και αν υποθέσουμε ότι τα έχει, θα έπρεπε να τα χρησιμοποιήσει με το σωστό τρόπο. Ίσως μόνο ο άνθρωπος έχει βρει το δρόμο προς… την επιστήμη. Εξάλλου, ακόμα και αυτός άργησε πολύ να τα καταφέρει. Οι απαρχές της μοντέρνας επιστήμης εντοπίζονται στην ελληνιστική περίοδο –πριν από 2.500 χρόνια, αλλά για μεγάλο χρονικό διάστημα παρέμεινε περιορισμένη στην παρατήρηση.
Αν αναζητήσουμε τους λόγους για τους οποίους η επιστήμη διαφόρων πολιτισμών δεν έφτασε στο απόγειό της, θα διαπιστώσουμε ότι υπάρχουν πολλοί, όπως η τύχη και οι πολιτιστικοί παράγοντες. Αυτοί οι λόγοι είναι αρκετοί για να υποθέσουμε ότι οι εξωγήινοι πολιτισμοί δεν έχουν αναπτύξει τις επιστημονικές τεχνικές που θα τους επέτρεπαν να έρθουν σε επαφή μαζί μας.
Η πιο λογική απάντηση στο παράδοξο του Φέρμι είναι ότι τα ταξίδια στα άστρα είναι ουσιαστικά αδύνατα, καθώς οι μεταξύ τους αποστάσεις είναι τεράστιες. Εκείνο βέβαια που αποτρέπει την πραγματοποίηση ενός τέτοιου εγχειρήματος, δεν είναι ή έλλειψη τεχνολογικών μέσων (άλλωστε πολλές χώρες έχουν αποτολμήσει διαστημικές αποστολές), αλλά ο χρόνος. Με ποιο τρόπο ο άνθρωπος θα ήταν ικανός να νικήσει τον χρόνο, ώστε να ταξιδέψει στο διάστημα και να το εξερευνήσει. Δείτε το παράδειγμα που ακολουθεί και θα καταλάβετε.
Το φως (ή καλύτερα μια δέσμη φωτονίων) η οποία ξεκινά από τον Εγγύτατo του Κενταύρου (που είναι το πιο κοντινό άστρο στον Ήλιο μας), χρειάζεται 4,22 χρόνια για να καλύψει την απόσταση αυτή έχοντας ταχύτητα την ταχύτητα του φωτός που ισούται με 299.742.458 χλμ/δευτ. (1c). Αν για παράδειγμα το Voyager I είχε κατεύθυνση τον Εγγύτατο του Κενταύρου θα έφτανε στον προορισμό του μετά από 73.000 χρόνια αφού κινείται μόνο με ταχύτητα ίση με 0,000085c. Θα χρειαζόταν πολλές λοιπόν ανθρώπινες γενιές που θα ήταν επιβάτες σε ένα διαστημικό σκάφος για να επιτευχθεί ένα τέτοιο ταξίδι.
Τα εμπόδια που υπάρχουν, τεχνικά, οικονομικά, επιστημονικά και πολιτιστικά δυσκολεύουν τον άνθρωπο και ίσως και κάποιο εξωγήινο πολιτισμό να αποτολμήσει μια τέτοια προσπάθεια και να καταφέρει να δει την αποστολή του μάλιστα να επιστρέφει.
Μήπως έχουμε μεγάλη ιδέα για το είδος μας;
Γιατί θεωρούμε ότι η πρώτη επιλογή των εξωγήινων θα ήταν να επισκεφτούν τη Γη;
Πιθανότατα στο σύμπαν να υπάρχουν μέρη πολύ πιο ελκυστικά από τη Γη μας, ώστε να αποφασίσει κάποιος να τα επισκεφτεί. Αν κάποιος εξωγήινος πολιτισμός διαθέτει αναπτυγμένη τεχνολογία, η επιλογή του κάλλιστα μπορεί να είναι να “γυρίζει αλητεύοντας” σ΄ όλο το σύμπαν, δημιουργώντας ταυτόχρονα αποικίες παρά να αρκεστεί στην εξερεύνηση και μετοίκηση του σε ένα μόνο πλανήτη. Με τον τρόπο αυτό θα ήταν δυνατό να ταξιδεύει από το ένα άστρο στο άλλο, παίρνοντας ενέργεια από αυτό πριν καταλήξει σε ένα άστρο κόκκινο γίγαντα ή ένα σουπερνόβα
Γιατί λοιπόν θα επέλεγε το ηλιακό μας σύστημα και τον Ήλιο μας, όταν υπάρχουν παντού και πολλά μάλιστα άστρα, φασματικού τύπου Ο5 .(άστρα που ανήκουν σε αυτό το φασματικό τύπο έχουν επιφανειακή τους θερμοκρασία που αγγίζει τους 30.000 °C) και αποδίδουν 800.000 φορές περισσότερη ενέργεια από τον Ήλιο μας.
Που να πάμε τώρα εκεί πέρα…
Προβλήματα οικονομικής φύσης μπορεί να ταλανίζουν και “αυτούς” όπως κι εμάς άλλωστε, μαζί με ένα γενικότερο κλίμα ωχαδελφισμού και απάθειας. Αλήθεια πότε πέρασαν 38 χρόνια από την μέρα που ο άνθρωπος πάτησε το πόδι του στη Σελήνη; 38 χρόνια και είμαστε ακόμα εδώ, χωρίς σχεδόν καμία άλλη προσπάθεια για επανδρωμένη αποστολή στο διάστημα, έστω στους κοντινούς πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος.
Γιατί; θα μπορούσε ποτέ αυτό να αλλάξει;
Ο άνθρωπος βέβαια κάποια στιγμή θα θελήσει να επεκταθεί και σε άλλους πλανήτες. Τίποτα όμως προς το παρόν δεν τον ωθεί να προβεί σε μια τόσο επικίνδυνη και πολυδάπανη ταυτόχρονα ενέργεια. Μόνο αν υπήρχε άμεσος κίνδυνος που θα απειλούσε την ύπαρξη του ανθρώπινου γένους, όπως η πρόσκρουση ενός μετεωρίτη, ή η έκρηξη κάποιου ηφαιστείου ή ακόμα η δραματική επιδείνωση των κλιματικών συνθηκών, θα μπορούσαν να οδηγήσουν τον άνθρωπο στην αναζήτηση ενός νέου πλανήτη όπου θα μετοικούσε και παράλληλα θα διασφάλιζε την διαιώνιση του είδους του.
Μέχρι όμως να αισθανθούμε την απειλή του αφανισμού θα παρατείνουμε την παραμονή μας στη Γη. Μήπως με τον ίδιο τρόπο αντιδρούν και οι εξωγήινοι;
Over, μας ακούει κανείς;….
Παραδεχόμαστε λοιπόν ότι πράγματι υπάρχουν εξωγήινοι πολιτισμοί και τα διαστρικά ταξίδια είναι αδύνατα λόγω των τεραστίων αποστάσεων, άρα το γεγονός ότι δεν τους έχουμε δει φαίνεται λογικό. Γιατί δεν τους ακούμε όμως: Ασφαλώς και δεν έχουν να φοβηθούν τίποτα ή να χάσουν κάτι στην προσπάθεια τους για επικοινωνία μαζί μας, σε αντίθεση μάλιστα θα γνώριζαν ένα “εξελιγμένο” πολιτισμό.
Αυτό που σίγουρα δεν είμαστε θέση να γνωρίζουμε είναι το επίπεδο της τεχνολογικής τους εξέλιξης και ικανότητας και μόνο υποθέσεις μπορούμε να κάνουμε, καθώς τα στοιχεία που διαθέτουμε είναι μηδενικά. Αν έχουν αναπτύξει κάποια τεχνολογία και τον τρόπο με τον οποίο θα επέλεγαν να μεταδώσουν τα σήματα τους δεν είμαστε σε θέση να τον γνωρίζουμε. Άρα, δεν ξέρουμε πώς να τους ακούσουμε.
SETI
Από τότε που ξεκίνησε η έρευνα του SETI (Search for Extra Terrestrial Intelligence) ένας τεράστιος όγκος δεδομένων και πληροφοριών έχει συλλεχθεί και επεξεργαστεί. Ο οποιοσδήποτε θα έθετε την εύλογο ερώτηση; μα καλά σε όλες αυτές τις πληροφορίες δεν υπάρχει το “σημάδι” ενός εξωγήινου πολιτισμού;
Είναι αρκετές οι φορές που οι αισθητήρες του SETI έχουν ξεγελαστεί από σήματα, που έχουν γήινη προέλευση, προερχόμενα είτε από κινητά τηλέφωνα, είτε από τα ραντάρ κάποιων στρατιωτικών συσκευών. Οι επιστήμονες βέβαια που επεξεργάζονται τα σήματα έχουν την ικανότητα να τα ξεχωρίσουν και να αναγνωρίσουν τις πηγές εκπομπής τους. Υπάρχουν όμως και κάποιες εξαιρέσεις για τις οποίες οι επιστήμονες ψάχνουν ακόμα να δώσουν απαντήσεις. Μεγαλύτερο ενδιαφέρον όμως, παρουσιάζει το μυστήριο όπου κάθε φορά που οι επιστήμονες στρέφουν τα τηλεσκόπιά τους στην κατεύθυνση από την οποία προήλθε το προηγούμενο σήμα, αυτό να μην επαναλαμβάνεται.
Οι πιο αισιόδοξοι πιστεύουν και ελπίζουν ότι αν κάποιος εξωγήινος πολιτισμός αποφασίσει κάποτε να έλθει σε επικοινωνία μαζί μας, τότε τα σήματα του θα είναι τόσο ευδιάκριτα και σαφή, ώστε να μην υπάρξει καμία αμφισβήτηση για την προέλευσή τους.
1+1=2, Είμαστε σίγουροι γι΄ αυτό;
Αδιαμφισβήτητα, τα μαθηματικά κατέχουν εξέχουσα θέση στη ζωή μας και στις δραστηριότητές μας. Επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τα πράγματα, ακόμα και την εξέλιξή μας. Μάλιστα, κάποιοι τους προσδίδουν έναν ιδανικό χαρακτήρα, ικανό να μας ανοίξει το δρόμο προς την απόλυτη αλήθεια.
Μια άλλη άποψη όμως «προσγειώνει» τα μαθηματικά στη σφαίρα του ανθρώπινου, θεωρώντας ότι δεν είναι τίποτε περισσότερο από μια εφεύρεση του μυαλού και μέρος του πολιτισμού μας. Με άλλα λόγια, πρόκειται για μια σύμβαση, σκοπός της οποίας είναι να εξυπηρετήσει τις ανάγκες της ανθρωπότητας.
Εάν ισχύει κάτι τέτοιο, τότε οι εξωγήινοι πολιτισμοί ενδέχεται να έχουν αναπτύξει διαφορετικά μαθηματικά, σύμφωνα με τις συνθήκες του περιβάλλοντός τους, τις ανάγκες τους και τον τρόπο ζωής τους. Ίσως τα «εξωγήινα» μαθηματικά να βασίζονται περισσότερο στα σχήματα και στα μεγέθη, παρά στους αριθμούς. Μήπως όμως τελικά τα μαθηματικά των ανθρώπων είναι τα μοναδικά που οδηγούν στην ανάπτυξη της τεχνολογίας;
Δεν θέλουν καμιά επαφή μαζί μας.
Ένα από τα μεγαλύτερα παράδοξα που αφορούν στην ύπαρξη της εξωγήινης νοημοσύνης είναι το γεγονός ότι εμείς οι άνθρωποι θεωρούμε δεδομένη την επιθυμία των εξωγήινων να επικοινωνήσουν μαζί μας. Πώς όμως είμαστε τόσο σίγουροι γι’ αυτό, όταν δεν ξέρουμε πώς σκέφτονται και πώς αντιδρούν;
Υπάρχουν πραγματικά άπειροι λόγοι που θα κρατούσαν τους εξωγήινους πολιτισμούς μακριά μας. Ο φόβος είναι ένας από αυτούς. Στις κινηματογραφικές ταινίες, οι εξωγήινοι παρουσιάζονται ως εισβολείς που σκορπούν τον τρόμο και τον πανικό στους δρόμους των μεγαλουπόλεων της Γης. Μια ανάλογη ανησυχία μπορεί να τους διακατέχει και αυτούς.
Ταυτόχρονα, υποθέτουμε ότι η ύπαρξη εξωγήινης νοημοσύνης θα συνοδευόταν οπωσδήποτε από την επιθυμία για αναζήτηση ζωής στο υπόλοιπο σύμπαν. Αυτό όμως ενδέχεται να αποτελεί ένα από τα ξεχωριστά χαρακτηριστικά μόνο των ανθρώπων. Η συνεχής δίψα για γνώση και η ανάγκη για επικοινωνία δεν πρέπει να θεωρούνται δεδομένες και για τους εξωγήινους.
Τέλος, δεν πρέπει να απορρίπτουμε το ενδεχόμενο να είναι απλώς αδιάφοροι απέναντί μας. Εάν υπάρχουν, θα πρέπει να έχουν εξαιρετικά προχωρημένο πολιτισμό και δεν θα περιμένουν να μάθουν κάτι καινούργιο από εμάς. Μόνο η θρησκεία, η τέχνη και τα έθιμά μας θα τους ενδιέφεραν πραγματικά. Αλλά και πάλι, είναι δυνατόν να επικρατεί τέτοια καθολική αδιαφορία; Γίνεται κανένας από τους εξωγήινους πολιτισμούς που υπάρχουν εκεί έξω να μη θέλει να επικοινωνήσει;
Έχουμε λάθος αντίληψη και δίνουμε διαφορετική ερμηνεία.
Γνωρίζουμε άραγε την αλήθεια των πραγμάτων; Εξηγούμε σωστά τα φαινόμενα που συμβαίνουν τριγύρω μας; Μια απάντηση στο παράδοξο του Φέρμι μπορούμε να δώσουμε, εάν εικάσουμε ότι ο άνθρωπος έχει κάνει κάπου λάθος στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεται το σύμπαν, για παράδειγμα.
Μια πρώτη πρόταση είναι ότι οι εξωγήινοι διαφέρουν ριζικά από εμάς. Εμείς, για παράδειγμα, χρησιμοποιούμε τη γλώσσα για να επικοινωνήσουμε.
Οι εξωγήινοι ίσως επικοινωνούν με τηλεπάθεια! Μια άλλη εξήγηση –η οποία βασίζεται περισσότερο στην κβαντομηχανική– είναι αυτή που προτείνει τα παράλληλα σύμπαντα. Ένας παρατηρητής στο σύμπαν Α πειραματίζεται και συμπεραίνει τα ακριβώς αντίθετα από τον παρατηρητή που βρίσκεται στο σύμπαν Β. Βασική κατάληξη όλων αυτών είναι η ύπαρξη άπειρων παράλληλων συμπάντων, τα πλάσματα των οποίων αδυνατούν να συναντηθούν.
Υπάρχουμε γιατί μιλάμε;
Είναι ο άνθρωπος το μοναδικό είδος (από τα 50 δισεκατομμύρια που έχουν υπάρξει) που έχει αναπτύξει τη γλώσσα; Αν ναι, τότε ίσως να μην είμαστε οι μόνοι που μιλούν στη Γη, αλλά σε ολόκληρο το σύμπαν. Είναι γεγονός ότι η γλώσσα αποτελεί εργαλείο προόδου και κοινωνικότητας, με πιο απλά λόγια πρόκειται για ένα μέσο επικοινωνίας. Βέβαια, και τα ζώα επικοινωνούν μεταξύ τους. Μιλούν όμως;
Όταν ένας σκύλος γαυγίζει, θα μπορούσε όντως να μας μιλάει. Εμείς όμως αδυνατούμε να καταλάβουμε και ταυτόχρονα πέφτουμε σε μια αναπόφευκτη παγίδα. Τείνουμε να σκεφτόμαστε τα πάντα ανθρωπομορφικά και να τα εξηγούμε σύμφωνα με τα δικά μας μέτρα και σταθμά.
Ακούμε το σκύλο να γαυγίζει και εμείς αναρωτιόμαστε αν μιλάει. Αν μιλούσε όμως, πολύ απλά δεν θα ήταν σκύλος! Μπορεί όμως να ακούει ήχους, τους οποίους εμείς δεν ακούμε και να εντοπίζει μυρωδιές που εμείς ούτε καν διανοούμαστε πως υπάρχουν. Η βιοποικιλότητα βασίζεται στα μοναδικά χαρακτηριστικά κάθε είδους, που του επιτρέπουν να εξελιχθεί και να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες. Ο έναρθρος λόγος είναι αυτό το χαρακτηριστικό στοιχείο του είδους μας. Αν κάποια μέρα επισκεφθούμε κάποιον άλλο κόσμο, τότε είναι πολύ πιθανό να βρεθούμε αντιμέτωποι με έναν εξωγήινο πολιτισμό με ξεχωριστά χαρακτηριστικά. Μπορεί όμως να μη διαθέτει ότι εμείς: τη γλώσσα. Και προφανώς, πρώτα από όλα η ικανότητα για επικοινωνία είναι απαραίτητη για την ίδια την επικοινωνία.
Δεν έχω αυτοκίνητο καρδιά μου….
Εάν κάποιος εξωγήινος πολιτισμός ήθελε να επικοινωνήσει μαζί μας, θα χρειαζόταν τα απαραίτητα μέσα για να το επιτύχει. Ακόμα όμως και αν υποθέσουμε ότι τα έχει, θα έπρεπε να τα χρησιμοποιήσει με το σωστό τρόπο. Ίσως μόνο ο άνθρωπος έχει βρει το δρόμο προς… την επιστήμη. Εξάλλου, ακόμα και αυτός άργησε πολύ να τα καταφέρει. Οι απαρχές της μοντέρνας επιστήμης εντοπίζονται στην ελληνιστική περίοδο –πριν από 2.500 χρόνια, αλλά για μεγάλο χρονικό διάστημα παρέμεινε περιορισμένη στην παρατήρηση.
Αν αναζητήσουμε τους λόγους για τους οποίους η επιστήμη διαφόρων πολιτισμών δεν έφτασε στο απόγειό της, θα διαπιστώσουμε ότι υπάρχουν πολλοί, όπως η τύχη και οι πολιτιστικοί παράγοντες. Αυτοί οι λόγοι είναι αρκετοί για να υποθέσουμε ότι οι εξωγήινοι πολιτισμοί δεν έχουν αναπτύξει τις επιστημονικές τεχνικές που θα τους επέτρεπαν να έρθουν σε επαφή μαζί μας.
Τεκτονικές Πλάκες, τι ρόλο παίζουν;
Πρόκειται για μια ακόμα παράξενη εξήγηση στο παράδοξο του Φέρμι. Ο πλανήτης μας χαρακτηρίζεται από τρία μοναδικά στοιχεία: τη ζωή, το νερό των ωκεανών και τις τεκτονικές πλάκες. Γιατί όμως οι τελευταίες είναι τόσο σημαντικές για την εξέλιξη της ζωής;
Οι τεκτονικές πλάκες αποτελούν μηχανισμό αναζωογόνησης και ανανέωσης της Γης, καθώς «καταναλώνουν» και γεννούν νέα στεριά. Ταυτόχρονα, απελευθερώνουν την ενέργεια που υπάρχει στο εσωτερικό της Γης και βοηθούν την εξελικτική πορεία και τη βιοποικιλότητα των οργανισμών. Φανταστείτε ένα απλό σενάριο με μακροχρόνιες συνέπειες. Η απομάκρυνση δύο κομματιών στεριάς λόγω τεκτονικών δυνάμεων θα επέφερε μια σημαντική αλλαγή στα είδη των ζώων που θα ζούσαν σε αυτά. Ένα είδος πουλιού, για παράδειγμα, θα ήταν αναγκασμένο να ζει και στην παλιά γη αλλά και στο νησί που μόλις σχηματίστηκε. Κάθε σμήνος θα έπρεπε να αντιμετωπίσει διαφορετικές συνθήκες, με αποτέλεσμα να εξελιχθεί διαφορετικά και με το πέρας των αιώνων να οδηγήσει σε ένα νέο είδος πουλιών. Στην περίπτωση ενός μαζικού αφανισμού, οι τεκτονικές πλάκες θα λειτουργούσαν θετικά, καθώς όσο περισσότερα είδη οργανισμών υπάρχουν τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες να επιζήσει κάποιο από αυτά.
Η γέννηση της ζωής είναι ένα σπάνιο φαινόμενο;
Ο πλανήτης μας θεωρείται ξεχωριστός, χάρη στην ύπαρξη της ζωής σε αυτόν. Πραγματικά, όποτε ο άνθρωπος κάνει λόγο για το στοιχείο της ζωής, αναφέρεται με μοναδικό και θαυμαστό τρόπο προς αυτό το μοναδικό αγαθό. Είναι πράγματι έτσι;
Το απέραντο σύμπαν φαίνεται στείρο από κάθε είδους ζωή. Αν και δεν γνωρίζουμε με ακρίβεια τον τρόπο με τον οποίο ξεπρόβαλε αρχικά η ζωή, υπάρχει ένα μοναδικό στοιχείο που θα μας οδηγούσε στο συμπέρασμα ότι και άλλοι πλανήτες θα μπορούσαν να έχουν δείγματα ζωής, έστω και αν πρόκειται για απλά μικρόβια: το νερό.
Στο παρελθόν, ο Άρης φαίνεται ότι διέθετε νερό και επομένως θα μπορούσε να υπάρχει σε αυτόν και κάποιο ίχνος ζωής. Μόνο η εύρεση απολιθωμάτων όμως θα μας οδηγούσε σε ασφαλή συμπεράσματα. Εκτός από τη Γη, τρία ακόμα ουράνια σώματα είναι πιθανό να έχουν ωκεανούς. Τα δύο από τα φεγγάρια του Δία –η Ευρώπη και η Καλλιστώ– ενδέχεται να διαθέτουν ωκεανούς, επειδή όμως βρίσκονται μακριά από τη «ζεστασιά» του Ήλιου, τους καλύπτει ένα λεπτό στρώμα πάγου. Το τρίτο ουράνιο σώμα είναι ο Τιτάνας, το φεγγάρι του Κρόνου, που μπορεί να διαθέτει ωκεανούς υγρής αμμωνίας και νερού κάτω από την επιφάνειά του. Και στις τρεις περιπτώσεις, η ύπαρξη ζωής θα σχετίζεται με πολύ αρχικές μορφές ζωντανών οργανισμών, με τους οποίους σε καμιά περίπτωση δεν θα μπορούσαμε να επικοινωνήσουμε. Παρ’ όλα αυτά, δεν θα ήταν αρκετό να γνωρίζουμε ότι η ζωή δεν γεννήθηκε μόνο μία φορά και άρα δεν είναι και τόσο σπάνια;
Ο μόνος μάστορας είναι ο άνθρωπος !
Ο άνθρωπος ανέκαθεν διέθετε μια μοναδική ικανότητα, την οποία εκμεταλλεύθηκε στο μέγιστο βαθμό, για να εξελιχθεί και να προοδεύσει: τη χρήση και την κατασκευή εργαλείων. Φυσικά, κάποιος θα ισχυριζόταν ότι, εκτός από τον άνθρωπο, υπάρχουν και ορισμένα ζώα που χρησιμοποιούν εργαλεία. Τα ζώα μπορούν όντως να χρησιμοποιήσουν εργαλεία και αυτό αντανακλά ταυτόχρονα την εξυπνάδα και την ικανότητα που διαθέτουν.
Ο άνθρωπος όμως όχι μόνο τα χρησιμοποιεί, αλλά και τα κατασκευάζει ο ίδιος.
Αν ο άνθρωπος είναι το μόνο είδος ζωντανού οργανισμού που κατέχει το «κατασκευάζειν», τότε δεν θα περίμενε πραγματικά κανείς να δει ή να ακούσει εξωγήινους, αφού χωρίς την κατασκευή των απαραίτητων μέσων (διαστημόπλοιο, σταθμός μετάδοσης σημάτων κ.λπ.) δεν έχουν τη δυνατότητα να κάνουν γνωστή την παρουσία τους.
Πρωταθλητές στη ζωή.
Το SPONCH είναι το κλειδί αυτής της υπόθεσης. Αντιπροσωπεύει τα έξι στοιχεία από τα οποία εξαρτάται η βιοχημεία των γήινων και των εξωγήινων οργανισμών. Το θείο (S), ο φώσφορος (P), το οξυγόνο (Ο), το άζωτο (Ν), ο άνθρακας (C) και το υδρογόνο (Η) είναι τα απαραίτητα υλικά για τη συνταγή της ζωής. Αμέσως όμως μετά τη Μεγάλη Έκρηξη, τα μοναδικά στοιχεία που υπήρχαν στο σύμπαν ήταν το υδρογόνο και το ήλιο, ενώ όλα τα υπόλοιπα σχηματίστηκαν από πυρηνικές αντιδράσεις, που έλαβαν χώρα μέσα σε αστέρια. Τα μέταλλα αυτά απελευθερώθηκαν, όταν έληξε ο παραγωγικός κύκλος των άστρων, ενώ σιγά - σιγά συγκεντρώθηκαν σε μεγάλα ποσοστά στο σύμπαν.
Οι πλανήτες γύρω από παλιά άστρα στερούνται των μετάλλων SPONCH, σε αντίθεση με αυτούς που βρίσκονται γύρω από νέα αστέρια, όπως ο Ήλιος, όπου η γέννηση της ζωής είναι εφικτή. Γι’ αυτό και είμαστε τα πρώτα δείγματα ζωής στο σύμπαν!
Είναι επικίνδυνα εκεί έξω….
Τι μπορεί να απειλήσει τον πλανήτη μας, να τον οδηγήσει στην ολοκληρωτική καταστροφή και εμάς στον απόλυτο αφανισμό; Οι κίνδυνοι είναι πολλοί. Μπορούν ανά πάσα στιγμή να χτυπήσουν την πόρτα μας και να έρθουν είτε από το διάστημα (πρόσκρουση ενός τεράστιου μετεωρίτη) είτε από τις δυνάμεις της ίδιας της Γης (έλευση παγετώδους περιόδου, έκρηξη ενός υπέρ-ηφαιστείου).
Η πρόσκρουση μετεωρίτη στη Γη είναι ένας από τους μεγαλύτερους φόβους των επιστημόνων. Μικροί μετεωρίτες πέφτουν στη Γη σχεδόν κάθε μέρα, αλλά ένας μεγάλος αστεροειδής μπορεί να χτυπά τον πλανήτη μας κατά διαστήματα που απέχουν μεταξύ τους μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια. Ένας τέτοιος αστεροειδής, με μέγεθος 20 χιλιόμετρα, θα αφάνιζε ένα μεγάλο μέρος των ζωντανών οργανισμών από το πρόσωπο της Γης.
Θα μπορούσαν άραγε οι εξωγήινοι πολιτισμοί να αντιμετωπίζουν παρόμοιες απειλές; Αν ναι, τότε αποδεικνύεται ότι το σύμπαν είναι πολύ πιο επικίνδυνο από όσο νομίζουμε. Οι προσκρούσεις μετεωριτών, για παράδειγμα, είναι πολύ συχνό φαινόμενο στα πλανητικά συστήματα. Οι μαζικοί αφανισμοί μοιάζουν αναπόφευκτοι και ίσως συνιστούν μια εξήγηση για την ανυπαρξία ζωής σε άλλους πλανήτες.
Άνθρωπος : ο μοναδικός
Η τελευταία εξήγηση το παράδοξο του Φέρμι είναι ταυτόχρονα η πιο απλή. Ο άνθρωπος είναι το μοναδικό νοήμον πλάσμα. Αυτό όμως δεν συνεπάγεται ότι όλος ο υπόλοιπος γαλαξίας είναι έρημος. Απλούστερες μορφές ζωής είναι πολύ πιθανό να υπάρχουν σε άλλους πλανήτες. Το μόνο αναμφισβήτητο γεγονός είναι ότι ο άνθρωπος διαφέρει από όλους τους ζωντανούς οργανισμούς του πλανήτη μας, χάρη στη γλώσσα, στην ηθική και στη συνείδηση που τον διακρίνουν. Αυτά τα τρία στοιχεία είναι αρκετά για να μας θεωρούμε μοναδικούς!
Πηγές πληροφοριών:
Steven Web : "Where is Everybody"
Discovery and Science
Πρόκειται για μια ακόμα παράξενη εξήγηση στο παράδοξο του Φέρμι. Ο πλανήτης μας χαρακτηρίζεται από τρία μοναδικά στοιχεία: τη ζωή, το νερό των ωκεανών και τις τεκτονικές πλάκες. Γιατί όμως οι τελευταίες είναι τόσο σημαντικές για την εξέλιξη της ζωής;
Οι τεκτονικές πλάκες αποτελούν μηχανισμό αναζωογόνησης και ανανέωσης της Γης, καθώς «καταναλώνουν» και γεννούν νέα στεριά. Ταυτόχρονα, απελευθερώνουν την ενέργεια που υπάρχει στο εσωτερικό της Γης και βοηθούν την εξελικτική πορεία και τη βιοποικιλότητα των οργανισμών. Φανταστείτε ένα απλό σενάριο με μακροχρόνιες συνέπειες. Η απομάκρυνση δύο κομματιών στεριάς λόγω τεκτονικών δυνάμεων θα επέφερε μια σημαντική αλλαγή στα είδη των ζώων που θα ζούσαν σε αυτά. Ένα είδος πουλιού, για παράδειγμα, θα ήταν αναγκασμένο να ζει και στην παλιά γη αλλά και στο νησί που μόλις σχηματίστηκε. Κάθε σμήνος θα έπρεπε να αντιμετωπίσει διαφορετικές συνθήκες, με αποτέλεσμα να εξελιχθεί διαφορετικά και με το πέρας των αιώνων να οδηγήσει σε ένα νέο είδος πουλιών. Στην περίπτωση ενός μαζικού αφανισμού, οι τεκτονικές πλάκες θα λειτουργούσαν θετικά, καθώς όσο περισσότερα είδη οργανισμών υπάρχουν τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες να επιζήσει κάποιο από αυτά.
Η γέννηση της ζωής είναι ένα σπάνιο φαινόμενο;
Ο πλανήτης μας θεωρείται ξεχωριστός, χάρη στην ύπαρξη της ζωής σε αυτόν. Πραγματικά, όποτε ο άνθρωπος κάνει λόγο για το στοιχείο της ζωής, αναφέρεται με μοναδικό και θαυμαστό τρόπο προς αυτό το μοναδικό αγαθό. Είναι πράγματι έτσι;
Το απέραντο σύμπαν φαίνεται στείρο από κάθε είδους ζωή. Αν και δεν γνωρίζουμε με ακρίβεια τον τρόπο με τον οποίο ξεπρόβαλε αρχικά η ζωή, υπάρχει ένα μοναδικό στοιχείο που θα μας οδηγούσε στο συμπέρασμα ότι και άλλοι πλανήτες θα μπορούσαν να έχουν δείγματα ζωής, έστω και αν πρόκειται για απλά μικρόβια: το νερό.
Στο παρελθόν, ο Άρης φαίνεται ότι διέθετε νερό και επομένως θα μπορούσε να υπάρχει σε αυτόν και κάποιο ίχνος ζωής. Μόνο η εύρεση απολιθωμάτων όμως θα μας οδηγούσε σε ασφαλή συμπεράσματα. Εκτός από τη Γη, τρία ακόμα ουράνια σώματα είναι πιθανό να έχουν ωκεανούς. Τα δύο από τα φεγγάρια του Δία –η Ευρώπη και η Καλλιστώ– ενδέχεται να διαθέτουν ωκεανούς, επειδή όμως βρίσκονται μακριά από τη «ζεστασιά» του Ήλιου, τους καλύπτει ένα λεπτό στρώμα πάγου. Το τρίτο ουράνιο σώμα είναι ο Τιτάνας, το φεγγάρι του Κρόνου, που μπορεί να διαθέτει ωκεανούς υγρής αμμωνίας και νερού κάτω από την επιφάνειά του. Και στις τρεις περιπτώσεις, η ύπαρξη ζωής θα σχετίζεται με πολύ αρχικές μορφές ζωντανών οργανισμών, με τους οποίους σε καμιά περίπτωση δεν θα μπορούσαμε να επικοινωνήσουμε. Παρ’ όλα αυτά, δεν θα ήταν αρκετό να γνωρίζουμε ότι η ζωή δεν γεννήθηκε μόνο μία φορά και άρα δεν είναι και τόσο σπάνια;
Ο μόνος μάστορας είναι ο άνθρωπος !
Ο άνθρωπος ανέκαθεν διέθετε μια μοναδική ικανότητα, την οποία εκμεταλλεύθηκε στο μέγιστο βαθμό, για να εξελιχθεί και να προοδεύσει: τη χρήση και την κατασκευή εργαλείων. Φυσικά, κάποιος θα ισχυριζόταν ότι, εκτός από τον άνθρωπο, υπάρχουν και ορισμένα ζώα που χρησιμοποιούν εργαλεία. Τα ζώα μπορούν όντως να χρησιμοποιήσουν εργαλεία και αυτό αντανακλά ταυτόχρονα την εξυπνάδα και την ικανότητα που διαθέτουν.
Ο άνθρωπος όμως όχι μόνο τα χρησιμοποιεί, αλλά και τα κατασκευάζει ο ίδιος.
Αν ο άνθρωπος είναι το μόνο είδος ζωντανού οργανισμού που κατέχει το «κατασκευάζειν», τότε δεν θα περίμενε πραγματικά κανείς να δει ή να ακούσει εξωγήινους, αφού χωρίς την κατασκευή των απαραίτητων μέσων (διαστημόπλοιο, σταθμός μετάδοσης σημάτων κ.λπ.) δεν έχουν τη δυνατότητα να κάνουν γνωστή την παρουσία τους.
Πρωταθλητές στη ζωή.
Το SPONCH είναι το κλειδί αυτής της υπόθεσης. Αντιπροσωπεύει τα έξι στοιχεία από τα οποία εξαρτάται η βιοχημεία των γήινων και των εξωγήινων οργανισμών. Το θείο (S), ο φώσφορος (P), το οξυγόνο (Ο), το άζωτο (Ν), ο άνθρακας (C) και το υδρογόνο (Η) είναι τα απαραίτητα υλικά για τη συνταγή της ζωής. Αμέσως όμως μετά τη Μεγάλη Έκρηξη, τα μοναδικά στοιχεία που υπήρχαν στο σύμπαν ήταν το υδρογόνο και το ήλιο, ενώ όλα τα υπόλοιπα σχηματίστηκαν από πυρηνικές αντιδράσεις, που έλαβαν χώρα μέσα σε αστέρια. Τα μέταλλα αυτά απελευθερώθηκαν, όταν έληξε ο παραγωγικός κύκλος των άστρων, ενώ σιγά - σιγά συγκεντρώθηκαν σε μεγάλα ποσοστά στο σύμπαν.
Οι πλανήτες γύρω από παλιά άστρα στερούνται των μετάλλων SPONCH, σε αντίθεση με αυτούς που βρίσκονται γύρω από νέα αστέρια, όπως ο Ήλιος, όπου η γέννηση της ζωής είναι εφικτή. Γι’ αυτό και είμαστε τα πρώτα δείγματα ζωής στο σύμπαν!
Είναι επικίνδυνα εκεί έξω….
Τι μπορεί να απειλήσει τον πλανήτη μας, να τον οδηγήσει στην ολοκληρωτική καταστροφή και εμάς στον απόλυτο αφανισμό; Οι κίνδυνοι είναι πολλοί. Μπορούν ανά πάσα στιγμή να χτυπήσουν την πόρτα μας και να έρθουν είτε από το διάστημα (πρόσκρουση ενός τεράστιου μετεωρίτη) είτε από τις δυνάμεις της ίδιας της Γης (έλευση παγετώδους περιόδου, έκρηξη ενός υπέρ-ηφαιστείου).
Η πρόσκρουση μετεωρίτη στη Γη είναι ένας από τους μεγαλύτερους φόβους των επιστημόνων. Μικροί μετεωρίτες πέφτουν στη Γη σχεδόν κάθε μέρα, αλλά ένας μεγάλος αστεροειδής μπορεί να χτυπά τον πλανήτη μας κατά διαστήματα που απέχουν μεταξύ τους μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια. Ένας τέτοιος αστεροειδής, με μέγεθος 20 χιλιόμετρα, θα αφάνιζε ένα μεγάλο μέρος των ζωντανών οργανισμών από το πρόσωπο της Γης.
Θα μπορούσαν άραγε οι εξωγήινοι πολιτισμοί να αντιμετωπίζουν παρόμοιες απειλές; Αν ναι, τότε αποδεικνύεται ότι το σύμπαν είναι πολύ πιο επικίνδυνο από όσο νομίζουμε. Οι προσκρούσεις μετεωριτών, για παράδειγμα, είναι πολύ συχνό φαινόμενο στα πλανητικά συστήματα. Οι μαζικοί αφανισμοί μοιάζουν αναπόφευκτοι και ίσως συνιστούν μια εξήγηση για την ανυπαρξία ζωής σε άλλους πλανήτες.
Άνθρωπος : ο μοναδικός
Η τελευταία εξήγηση το παράδοξο του Φέρμι είναι ταυτόχρονα η πιο απλή. Ο άνθρωπος είναι το μοναδικό νοήμον πλάσμα. Αυτό όμως δεν συνεπάγεται ότι όλος ο υπόλοιπος γαλαξίας είναι έρημος. Απλούστερες μορφές ζωής είναι πολύ πιθανό να υπάρχουν σε άλλους πλανήτες. Το μόνο αναμφισβήτητο γεγονός είναι ότι ο άνθρωπος διαφέρει από όλους τους ζωντανούς οργανισμούς του πλανήτη μας, χάρη στη γλώσσα, στην ηθική και στη συνείδηση που τον διακρίνουν. Αυτά τα τρία στοιχεία είναι αρκετά για να μας θεωρούμε μοναδικούς!
Πηγές πληροφοριών:
Steven Web : "Where is Everybody"
Discovery and Science
Πέμπτη, 16 Αυγούστου 2012
ΑπάντησηΔιαγραφήBLACK MASK
From HEIL GAP ( or mind the GAP )
http://heilgapormindthegap.blogspot.nl/2012/08/black-mask.html